Liverpulun ardıcıl dördüncü Premyer Liqa məğlubiyyəti tanış bir ürək ağrısı kimi gəldi — amma yenə də yeni yerlərdə sancdı. 3–2 hesablı məğlubiyyət, Dango Ouattaranın və Kevin Şadenin ilk hissədə vurduğu iki zərbə ilə, daha sonra isə İqor Tiaqonun penaltisi ilə möhürləndi və “qırmızılar”ı mövsümün ən pis yerli seriyasına bir addım da yaxınlaşdırdı. Milos Kerkezin Liverpul forması ilə vurduğu ilk qol fasilədən əvvəl inam yaratdı; Məhəmməd Salahın uzun susqunluqdan sonra gec vurduğu qol isə son bir ümid işartısı idi. Qayıdış baş tutmadı. Amma alt hekayələr çox idi. Gtech Community Stadionunda soyuq, gərgin bir axşamda əsas hadisəni müşayiət edən kiçik səhnələr – spikerin mikrofondakı səhvi, minnətdarlıq kimi hiss olunan bir vida, dəhlizdə bir ulduzun mərhəməti və bir simvolun zaman qarşısında sakit təslimiyyəti – hesab qədər danışırdı.
Aşağıda bu gecədə diqqətdən qaçmış, amma məğlubiyyətin niyə bu qədər ağır hiss edildiyini izah edən anlar var.
Oyun hələ başlamamışdı ki, stadionun diktoru bir az çətin ad siyahısı ilə qarşılaşdı. Premyer Liqa gecələri dünya səviyyəsində tanınan adların paradıdır, amma bəzən yerli mikrofon üçün dil sınağına çevrilir. Komandaların adları oxunarkən diktor Dominik Soboslayda ilişdi, sonra Rio Nqumoha və Uqo Ekitikdə qarışdı. Rəqib tərəfdə isə Giorgi Mamardaşvili və Federiko Kyeza dil bükən adlar kimi növbəyə girdilər. Bu an yaxınlıqdakı azarkeşlər arasında yarı gülüş, yarı empatiya doğuran kiçik bir dalğa yaratdı.
Amma səbrin də öz alqışı var. Bir neçə dəqiqə sonra, stadion tam dolduqca və gərginlik azaldıqca, ikinci oxunuş daha uğurlu alındı: səslər daha aydın, tələffüzlər daha sabit, ritm isə mərasimin ruhuna uyğun idi. Kaş ki, Liverpulun bu dövrdəki ikinci hissə çıxışları da bu qədər düzələydi. Xırda bir səhv, dürüst bir bərpa və incə bir xatırlatma: gərgin gecələrdə belə, kiçik qüsurlarda zəriflik üçün yer var.
Kaoimhin Kelleherin Liverpul hekayəsində bir gün mütləq bir vida olacaqdı — bu, narazılıqdan yox, istəkdən doğan bir ayrılıq idi. İllərlə o, Melvudda Alissonun kölgəsində parlayan güzgü kimi idi – çağırıldıqda hazır, oynadıqda sakit və etibarlı, Liqa Kubokunun qalibi, qəfil zədələrin xilaskarı. Nəhayət, yayda gedişi qaçılmaz olanda, bu, səssiz heyranlıqla qarşılandı — çünki o, başlıqsız qəhrəman idi.
O, ikinci hissədə azarkeşlərin olduğu tribuna istiqamətində addımlayanda, heç kim siqnal gözləmirdi. Uzaq tribunada “Kop” ayağa qalxdı — əvvəlcə şərflər yuxarı, sonra alqışlar, daha sonra minnətdarlıq kimi səslənən dalğavari bir cheer. Bu səfərdə “qırmızıları” dəstəkləyənlər üçün gecənin azsaylı parlaq anlarından biri idi: klubun sadiq xidmətçisini alqışlamaq imkanı, səbrin də sadiqliyin ölçüsü olduğunu xatırlatmaq. Kelleherin başını yavaşca tərpətməsi bu minnətdarlığın səsi idi. Karyeralar dəyişir, amma məhəbbət qala bilir.
Futbolun ən yaxşı anları bəzən projektor işığında yox, dəhlizdə, saat 23:30-da baş verir — oyunçular yorğun, azarkeşlər ümidli, və bir uşaq hələ də möcüzə gözləyir. Bu dəfə o möcüzə baş verdi.
Liverpul oyunçuları avtobusa tərəf keçərkən, atası ilə gözləyən bir gənc azarkeş bir neçə ulduzla şəkil çəkdirə bildi. Salah, yorğun da olsa, təbəssümü ilə poz verdi. Van Deyk lider kimi, amma insan kimi dayandı. Mamardaşvili, hər zamankı kimi nəzakətli, gülümsədi. Sonra Kyeza gəldi. O, matçda parlamasa da, burada başqa bir səviyyəyə qalxdı — dayandı, diqqət etdi, uşağı gördü. Uşaq, nəfəsi kəsilərək, “sənin fanatınam” dedi. Kyeza gülümsədi, səmimi bir yüksək beşlik etdi — kifayət qədər möhkəm, amma yumşaq.
Bu, böyük səhnədə kiçik bir mərhəmət idi. Cəmi on beş saniyə çəkdi. Amma illərlə xatırlanacaq.
Elit futbolçular inancları sonadək dartır. Salah da belədir — o, başqalarının “gecdir” dediyi anları yenidən doğurur. Uzun quraqlıqdan sonra qol vuranda, sanki ssenari yenidən dəyişəcək kimi idi. Bu dəfə bucaq dar idi, zərbə dəqiq idi, sevinci isə ölçülü. Hələ ümid vardı.
Amma sonra taleyin həndəsəsi işə düşdü: Brentfordun son künc zərbəsi. Kameralar Salahı çəkdi — başını əllərinin arasına almış, üzündə təmkinli məyusluq. Bu təslimiyyət deyildi; bu, anlayış idi. Künc zərbəsi = 2 dəqiqəlik vaxt itkisi. Bu qədər az vaxtla artıq təzyiqi yenidən qurmaq, son hücumu başlatmaq mümkün deyildi. Salah bilirdi.
O kadr simvol idi. Əfsanəvi oyunçu ilk dəfə qəbul etdi ki, bəzən gecə sənin iradənə boyun əymir.
Hekayə səhnələrdən əvvəl başlamışdı. Liverpul hələ oyuna girməmiş, artıq geridə idi. Ouattaranın erkən qolu, Şadenin ikinci zərbəsi və ilk hissədə Brentfordun daha aydın oyun planı. Kerkezin cavab zərbəsi – təmiz, dəqiq, ümidverici – ikinci hissəyə vəd idi. Amma vədlər dayaq istəyir. İqor Tiaqonun penaltisi ilə bu dayaq yenə qırıldı. Liverpul topa, sahəyə, iradəyə sahib oldu – amma nəticəyə yox.
Bu, ardıcıl dörd məğlubiyyətin acısıdır: yalnız baş verməsi deyil, eyni şəkildə təkrarlanması. Yavaş başlanğıc, yarımçıq dönüş, gecikmiş hücumlar. Zədələr və rotasiya bəhanə ola bilər, amma London səfərləri bu dəfə də eyni bədxəbər ssenarini göstərdi. Artıq komanda əvvəlki qədər dayanıqlı deyil. Ayaqlarda yorğunluq, başda səs var.
Heç nə hələ bitməyib. Amma hər şey təcili vəziyyətdədir.
Fitdən əvvəlki o qarışıqlığı çox şərh etmək asandır, amma dəyərlidir də. Diktor çaşdı, sonra düzəltdi. İkinci oxunuş daha sakit, daha aydın idi. Liverpulun da bu mövsüm öz “ikinci oxunuşuna” ehtiyacı var. Komandanın adları sadəcə girişdir; performanslar isə tələffüzdür. Gələcək matçlar daha az səhv, daha çox ritm, daha çox aydınlıq tələb edir.
PA kabinəsindən gələn dərs sadədir: nəfəs al, tələsmə, növbətini düz et. “Kop” qüsurlarla yaşaya bilər. Amma eyni səhvlərin təkrarı ilə yox.
Milos Kerkez qolunu sadəcə rahatlıq kimi yox, başlanğıc kimi görmək istəyirdi. Müdafiəçilər səfərdə az qol vurur, və vuranda bu, adətən dönüş nöqtəsi olur. Amma bu dəfə olmadı. Yenə də onun doğru zamanda, doğru yerdə olması dəyərlidir. Bu, Liverpulun gələcək hücum planı üçün ipucu idi – ikinci dalğa oyunçularının cəld hücumlara çevrilməsi.
O, bu qolu “şəxsi irəliləyiş” kimi qeyd edəcək. Komanda isə onu “təkrarlanmalı nümunə” kimi görməlidir.
Paytaxta üç səfər, üç məğlubiyyət. Hər üçü də eyni problemləri göstərir: erkən zərbələr, uzun müddət topa sahib olub təhlükə yarada bilməmək və son dəqiqələrdə möcüzə axtarışı. London bir güzgüdür. Orada komanda həm yaralarını, həm də limitlərini görür.
Düzəlişlər mətbuat konfranslarında yox, meydanda baş verir — 1:0 geridəykən ikinci topu qazanmaqda, küncdən sonra pressi tez qurmaqda, əlavə driblinq əvəzinə vaxtında pas verməkdə. Şəhər fon ola bilər, amma vərdişlər səyahət edir.
Keçmiş kapitan başqa formada səni məğlub edib, sonra “komandanın vəziyyəti”ndən danışırsa, bu ya sancı yaradar, ya da ayıldar. Henderson bilir ki, pis forma pis komanda demək deyil. Onun Brentforddan sonra dedikləri bir başlıq yox, xəbərdarlıq idi: “narahatedici” sözünü həm içəridə, həm çöldə təkrarlayırlar, çünki eyni səhvlər təkrarlanmağa başlayıb.
Həll təkcə inamda deyil, təkrarda gizlidir. Əsasları bir ay mükəmməl et, istedadlı şeylər yenidən normal görünəcək.
Salahın qolu cədvəldəki yerindən çox, simvolik idi. Qolsuzluq artıq səssiz deyildi. O qol vurulduqda, rəqs yox, baş əymə vardı. Rahatlama hər oyunçuda fərqli görünür. Salahda isə bu, çiynindən yük düşməsi kimidir. Liverpulun bu enişdən çıxması üçün o, bu bir anı bir seriala çevirməlidir – qutuda vaxtında qaçışlar, bir toxunuşlu bitirmələr.
Van Deykin gecəsi başqa bir balans idi. O, həm meydanı, həm də komandanın ruh halını idarə edirdi. O bilir: qələbələr xırda detalların divarından tikilir.
Liverpulun hər hərəkəti səslə dolu idi, amma Mamardaşvili sükutla oynadı. Matçın taleyini dəyişmədi, amma səhnələri sakitləşdirdi – təhlükəli topları tutdu, düzgün payladı, heç bir dramatizm yaratmadı. Belə qapıçılar mövsümləri sabit saxlayır.
Oyun bitəndən sonra uşaqla şəkil çəkdirməsi bəziləri üçün kiçik detal idi, amma əslində bu, insanlığın hələ sağ qaldığının sübutu idi. Futbolçu və insan – dəhlizin iki tərəfində eyni şəxs.
Başlanğıclar: Liverpul artıq rəqiblərə erkən qollar hədiyyə etməməlidir. Oyun axarı inamı müəyyən edir. 0–0-ı uzun saxlamaq bəzən 1–0 qələbə qədər vacibdir.
Birinci press: Əvvəlki koordinasiya itib. Onu bərpa etmək lazımdır – bucaq, istiqamət, təzyiq. Uğurlu press komandanı sakitləşdirir.
Standart vəziyyətlər: Gec buraxılan künc zərbələri sadəcə rəqəmlər deyil, boğazdakı düyünlərdir. Hücumdan sonra müdafiə balansı qorunmalıdır.
İnsanlıq: Onu itirməyin. Kelleherin alqışı, Kyezanın “high-five”ı, Salahın dürüst jesti – bunlar mexanikadan çox birliyi qoruyur.
Bu, cəza deyil, anlıq şəkildir. Dörd məğlubiyyət spiralə çevrilə bilər, əgər komanda öz inamını itirsə. Amma bu, dönüş nöqtəsinə də çevrilə bilər. Liverpul geri qayıtmaq üçün sadə şeylərə qayıtmalıdır: ikinci topları qazanmaq, ilk pasları dəqiq oynamaq, ağıllı foullar, düzgün risk anları.
Skorun arxasında futbolun öz gözəlliyi vardı: mikrofondakı səhvin nəfəs ilə düzəlməsi, minnətdarlıqla vida, ulduzun uşaqla insan kimi davranması.
Cədvəl hakimdir, amma dost deyil. Dostlar saat 11:30-da dəhlizdə dayanır.
Məhəmməd Salah: Quraqlığı sındırdı, amma son dəqiqədə vaxtın dəyərini başa düşdü. Başını əllərinə alması xatırlanacaq, amma o, ağlında qol anını saxlayacaq.
Milos Kerkez: Klub üçün ilk qol, hücumçu instinkti ilə vaxtında. Onun irəlidəki aqressivliyi Liverpula yeni planlar verə bilər.
Kaoimhin Kelleher: Artıq rəqib formasında olsa da, “Kop”dan aldığı alqış onun xarakterinə yazılmışdı.
Federiko Kyeza: Meydanda susqun, dəhlizdə unudulmaz. Bir fan üçün gecəni dəyişdi.
Giorgi Mamardaşvili: Sakitlik, peşəkarlıq və insanlıq – ağır gecədə əsl nizam.
Liverpulun dönüşü böyük jestlə yox, sadə detallarla gələcək: topu qazanandan sonra ilk ötürmə, hər zonada ilk duel, ilk hissədə üstünlük. Bunlar geri qayıdanda, bu cür gecələr tarixə çevriləcək. “Moment” deyilən şey əslində üç sözdə gizlidir: vaxt, məsafə, istək. Liqa uzundur, amma düzəliş qısa ola bilər — əgər indi başlayarsa.
London gecəsi bir hesabla yadda qalacaq, bəli. Amma həm də bir neçə kiçik həqiqətlə: mikrofonlar nəfəs ilə düzəlir; vidalar minnətdarlıqla bitə bilər; ulduzlar məğlubiyyətdən sonra da mehriban ola bilər; və bəzən, ən böyüklər də etiraf edir ki, bəzən gecə sadəcə vaxta məxsusdur.
